مجموعه سقاباشی
مجموعه ها
مجموعه سقاباشی
دسته بندی:
زیرگروه:
تاریخ:
شامل موارد زیر است:
ویرانی و پایداری در تاریخ رقص ایرانی
تاریخ رقص در ایران، بسیار شبیه به سیمرغ افسانه‌ای که در شاهنامه از خاکستر خود برمی‌خیزد، چرخه‌های مکرر سرکوب و ظهور را تجربه کرده است. تهاجمات، تحولات سیاسی و انقلاب‌ها بارها منجر به حاشیه‌نشینی و از بین رفتن سنت‌های هنری شده‌اند. از همه مهم‌تر، بایگانی‌های شرکت ملی باله ایران و سازمان ملی فولکلور ایران پس از انقلاب اسلامی غارت و سوزانده شدند. علاوه بر این، یک بایگانی بزرگ که طی دو دهه در خارج از کشور گردآوری شده بود، در وقایع بعدی به طرز غم‌انگیزی از بین رفت.
با وجود این خسارات عظیم، بقایای این مجموعه‌ها هسته اصلی تنها پژوهش جامع دانشگاهی موجود در مورد باله و رقص‌های رسمی در ایران را تشکیل دادند: تاریخ باله در ایران، که در کتاب «رقص در ایران – گذشته و حال» منتشر شده است، بر اساس یک پروژه علمی که با همکاری دانشگاه گوته در فرانکفورت آلمان انجام شده است.
کشف دوباره میراث فراموش شده
گنجینه‌ای که میراث رقص اولیه ایران را آشکار می‌کند. نیما کیان
کیان در کمال تعجب متوجه شد که سقاباشی‌ها، به ویژه جمشید و مغ سقاباشی – که هر دو از رقصندگان اصلی گروه باله ملی ایران در دوران طلایی آن بودند – به ندرت مورد توجه قرار گرفته‌اند. جمشید سقاباشی، یکی از نیروهای هنری کلیدی در INBC، پس از انحلال گروه از عرصه عمومی کناره‌گیری کرده بود و سرخوردگی او فصل مهمی از تاریخ را مسکوت گذاشته بود. این غیبت به دیگران با سهم کمتر اجازه داد تا نقش خود را بیش از حد جلوه دهند و منجر به اطلاعات نادرست و نادرستی گسترده در روایت‌های تاریخی شد.
خانواده‌ای که به فرهنگ و هنر علاقه داشتند
نسل‌هایی از ارادت به هنر
یکی از پسران یاورخان، اسدالله سقاباشی (متولد ۱۹۰۳)، نوازنده‌ای چیره‌دست در قره‌نی، تار و ویولن بود. او به عنوان معلم موسیقی و گروه کر فعالیت می‌کرد و اجراها را در تالار فرهنگ تهران، اولین مکان اجرای مدرن کشور، رهبری می‌کرد.
اسدالله سقاباشی شش فرزند داشت: اقدس، دختر بزرگش؛ جهانگیر، از اولین تمرین‌کنندگان باله و بازیگر؛ فرنگیس، نوازنده ویولن و آکاردئون؛ کیوان، نوازنده ویولن ارکستر صبا؛ جمشید، رقصنده اصلی مرد باله ملی ایران؛ و فریدون، رقصنده باله، گردآورنده آثار هنری و آرشیودار فرهنگی.
جهانگیر سقاباشی از چهره‌های پیشگام باله مردان ایرانی بود که در تئاتر پارس در لاله‌زار تحت آموزش و اجرای برنامه توسط «آقای موریس»، مردی انگلیسی که اولین مربی باله ایران محسوب می‌شود، فعالیت می‌کرد. این کشف، ریشه‌های باله در ایران را به اواسط دهه ۱۹۱۰ میلادی بازمی‌گرداند که حداقل یک دهه از تخمین‌های قبلی قدیمی‌تر است.
فریدون سقاباشی آموزش هنری خود را در سال ۱۹۶۱ آغاز کرد و در هنرستان موسیقی تهران و بعدها در آکادمی تازه تأسیس باله تحصیل کرد. برادر بزرگترش جمشید، با الهام از فداکاری فریدون، در سن ۱۴ سالگی در آکادمی ثبت نام کرد و تا قبل از انقلاب ۱۹۷۹ به رقصنده باله مرد پیشرو ایران تبدیل شد.
مجموعه سقاباشی: گنجینه‌ای بازیافته
جهانگیر سقاباشی، گردآورنده‌ی پرشور آثار رقص، در طول سال‌ها، ناآگاهانه آرشیوی بی‌نظیر گردآوری کرده است. این مجموعه‌ی ارزشمند – که اکنون با نام مجموعه‌ی سقاباشی شناخته می‌شود – سخاوتمندانه به Les Ballets Persans اهدا شده است. این مجموعه شامل بزرگترین و جامع‌ترین آرشیو رقص نهادی در ایران است و به عنوان جانشین معنوی آرشیو از دست رفته‌ی تالار رودکی عمل می‌کند.
این مجموعه شامل عکس‌های کمیاب، اسناد، حلقه‌های فیلم، نشریات و وسایل شخصی است. Les Ballets Persans عمیق‌ترین مراتب قدردانی خود را از خانواده سقاباشی برای این مشارکت فوق‌العاده ابراز می‌دارد و به ویژه از آقای فریدون سقاباشی به خاطر تلاش‌های خستگی‌ناپذیرش برای حفظ یک پیشینه تاریخی دقیق و صادقانه قدردانی می‌کند.
این کمک مالی نه تنها مطالب جدید و مهمی را برای پژوهش در زمینه رقص ایرانی فراهم می‌کند، بلکه تضمین می‌کند که بسیاری از صداها و داستان‌های خاموش، سرانجام آشکار شوند. مجموعه سقاباشی به عنوان یک دارایی عظیم در بازسازی میراث هنری ایران پابرجاست – میراثی که نسل‌های آینده را آگاه خواهد کرد.